Diş Teli Tedavisi

Diş teli tedavisinde dişlerin yüzeyine dikdörtgen şeklinde braket dediğimiz parçalar yapıştırılır ve tedavi süresince sabit kalırlar. Braketlere metal ya da elastik ligatür aracılığı ile ark telleri bağlanır. Braketlere yapışık dişler, ark telinin şeklini almaya çalışmak için hareket ederler ve süreç çeşitli diş yönlendirmeleri yapılarak istenen nihai sonuca ulaşılana kadar sürer. Temel olarak tedavi mekanizması böyledir.

Diş teli tedavisi denildiğinde akla ilk olarak metal braketler ve teller gelsede, aslında seramik (porselen) braketler, estetik ark telleri de bu tedavi kapsamına girmektedir. Seramik braketlerin ve tellerin kullanımı ile metal görünümden kaçınmak mümkündür. Seramik braketler, tel tedavilerine ön yargı ile yaklaşan bireyler için güzel bir alternatif sunar.

Braketlerin diş yüzeyinin dil tarafına yerleştirilmesi ile uygulanan ve ortodontik tedaviler arasında en estetik kabul edilen lingual tedaviler, diş teli tedavisinin alt başlıklarından biridir. Dişin dış yüzeyine herhangi bir işlem yapılmadığı için dışarıdan görünmezler. Her hareket dil tarafındaki braketler tarafından gerçekleştirilir. Kişi tedavi olduğunu söylemediği takdirde, sosyal çevresi tarafından anlaşılması mümkün değildir. Anlaşılabilecek tek şey dişlerin zamanla düzeldiğidir.

Diş teli tedavisi, dişlerin hareket kabiliyeti ile gerçekleşen tedavilerdir. Diş hareketi, dişin hareket ettiği yönde kemik yıkımı, zıt yönde kemik yapımı şeklindedir. Bu sebeple dişlerin hareketi için verilen kuvvet miktarı, tipi ve süresi çok önemlidir. Bu kuvvet dişi hareket ettirecek kadar fazla, dişe zarar vermeyecek kadar az olmalıdır. Bu dengenin kurulması oldukça önemlidir. Aksi takdirde diş kaybı ile sonuçlanacak durumlarla karşı karşıya kalınabilir.

Ortodonti uzmanları tarafından yapılan bu tedaviler süresince, dişlere fizyolojik kuvvetlere yakın kuvvetler uygulandığından dişlerin hareketleri yavaş yavaş gerçekleşir. Bu yüzden ortodontik tedaviler uzun zaman alırlar. Toplam tedavi süresi birçok değişkenden etkilendiği için kişiye özel olmakla birlikte genel olarak ortalama 1-2 yıl denilebilir.

Diş Teli Tedavisine En Erken Ne Zaman Başlanabilir?

Diş teli tedavilerine genel olarak tüm kalıcı dişlerin tamamlandığı 11-13 yaş arası başlanmaktadır. Dişlerin gömülü kalma ihtimali öngörülüyorsa, ters kapanış ilişkisinin hızlıca düzeltilmesinin çene ilişkilerine katkısı olacağı düşünülüyorsa ya da farklı bir durum söz konusu ise tel tedavilerine daha erken yaşlarda başlamak gerekli olabilir. Bunun kararı ancak ortodonti uzmanının klinik ve radyolojik incelemeleri sonucu verilebilir.

Ortodontik problemlerin erken teşhis edilip önlem alınması ya da olabilecek en erken zamanda düzeltilmesi, tedavi başarısı için en ideal olanıdır. Bu sebeple çocukların 6 yaşından itibaren her 6 ayda bir diş hekimine ya da bir ortodonti uzmanına görünmesinde fayda vardır.

Diş Teli Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Diş teli tedavisi için öncelikle hasta klinik ve radyolojik olarak değerlendirilir. Ardından kişiye özel tedavi planı hazırlanır. Tedavi öncesinde yapılması gereken diş taşı temizliği ve çürük gibi işlemler tamamlanarak hastaya tel tedavisi için randevu oluşturulur.

Tel tedavisi öncesinde hastanın ağız içi ve ağız dışı fotoğrafları çekilir ve braketlerin diş yüzeyine yapıştırıldığı braketleme işlemine geçilir. Braketleme işlemi bitince, ark telleri adı verilen ince teller, braketlere elastik ya da metal parçalar ile tutturulur. Çoğunlukla tek seansta tek bir çene için braketleme işlemi yapılmaktadır. Bunun sebebi işlem süresince ağzın açık kalma süresini azaltmak ve hastanın tedaviye adaptasyonunu kolaylaştırmaktır.

Diş telleri takıldıktan sonra hasta düzenli olarak kontrol randevularına gelir. Bu randevularda diş hareketlerini yönlendirmek amaçlı tel değişimi, tellerin sıkılması gibi işlemler yapılır. Ortodontik tedavinin ilerleyebilmesi için hastanın aylık kontrollerine mutlaka katılması gerekir.

Dişler istenilen konumlara getirildikten sonra teller sökülür. Ön dişlerin arka tarafına retainer dediğimiz ince bir tel yapıştırılır. Gerekli görülürse her iki çeneye pasif şeffaf plaklar (essix) uygulanır. Bu uygulamalar ortodontik tedavinin kalıcılığı için yapılmaktadır.

Teller söküldükten sonra retainer ya da essix plakların uygulandığı ve hastanın takip edildiği bu sürece pekiştirme tedavisi denilmektedir. En az aktif tel tedavisi süreci kadar önemli bir süreçtir. Hastanın ömür boyu düzgün bir gülümsemeye sahip olarak kalması, pekiştirme sürecine gösterilen öneme bağlıdır.

Metal Braketler

Metal braketler, diş teli tedavisini gerçekleştirebilmek için diş yüzeyine yapıştırılan parçaların metalden üretilen çeşididir. Çok uzun yıllardır kullanılmakta olup günümüzde hala en sık tercih edilen malzemelerdendir. Tedaviler braketlerin diş yüzeyine yapıştırılması takibinde ince ark tellerinin küçük bağlayıcılar ile brakete tutturulmasıyla başlar. Bu küçük bağlayıcılar metal ya da elastik malzemeden oluşabilir. Elastik bağlayıcıların farklı renk seçenekleri de mevcuttur. Ortodontik tedavisini renklendirmek isteyen bireyler için bu renkli bağlayıcılar bir aksesuar görevi görmekle beraber ayrı bir motivasyon kaynağı olabilirler.

Metal braketler, kırılmaya karşı dayanıklılıkları yüksek ve diğer çeşitlere nazaran daha ekonomik bir seçenek sunar. Ortodontik problemlerin tümünde kullanılabilirler. Tedavi sonuçları başarılıdır. Ark telleriyle aralarında olan sürtünme kuvveti, porselen braketlere nazaran az olduğundan daha hızlı bir tedavi süreci imkanı sunarlar. Tedavi sonunda dişten tek parça halinde kolaylıkla sökülebilirler. Nikel alerjisi olan bireyler için nikel içermeyen çeşitleri mevcuttur.

Metal braketlerin en büyük dezavantajı diş yüzeyinde belirgin olarak görülebilmeleridir. Ortodontik tedavi süreleri nispeten uzun olduğundan, bu durum metal görünümünden rahatsızlık duyan bireyler için rahatsız edici olabilir.

Porselen (Seramik) Braketler

Metal braket görünümünden rahatsızlık duyan bireyler için porselen braketler güzel bir alternatif sunar. Braketler porselen esaslı malzemeden üretilmiş olup, doğal dişle nerdeyse aynı renkte görünürler. Böylece fark edilmeleri zorlaşır. Bu sebeple estetik kaygıları olan ve tel tedavisi görmek isteyen bireyler tarafından son yıllarda çokça tercih edilmektedirler.

Metal braketlerle tedavi edebildiğimiz tüm vakaları porselen braketlerle de tedavi edebilmekteyiz. Tedavi mekanizmaları aynıdır. Aralarında görünüm ve fiyat farkı dışında önemli bir fark yoktur.

Porselen malzemeler metallerden daha pahalı olduğundan bu durum tedavi maliyetlerini arttırmaktadır. Metal braketlerle tedavilere nazaran daha pahalı bir tedavi seçeneğidir.

Kapaklı Braketler

Kapaklı braketler, kendinden kilit mekanizmasına sahip, ark teli ile braket bağlanmasını sağlayan bağlayıcı ihtiyacının olmadığı braket çeşididir. Kendinden kilit mekanizmasının olması ark teli ile braket arası sürtünmenin azalmasını sağladığından, diş hareketleri daha hızlı gerçekleşebilmektedir. Böylece toplam tedavi süresi kısalmaktadır.

Kapaklı braketlerde ayrı bir bağlayıcı ihtiyacı olmadığından, ağız yarası oluşumuna daha nadir rastlanmaktadır. Kapaklı braketlerin bazı özel çeşitleri dişlerin daha geniş bir ark formunda dizilmelerine imkan tanıdığından, çekimli ve çekimsiz tedavi arasında kalınan bazı sınır vakalarda çekimsiz tedavi imkanı sağlayabilmektedirler.

Kapaklı braketler genellikle metal malzemeden üretilirler. Kilit mekanizmasının metal olduğu porselen kapaklı braket seçenekleri de mevcuttur.

Şeffaf Plaklar

Son yıllarda kuşkusuz en popüler ortodontik tedavi yöntemi şeffaf plak tedavileridir. Tedavi için bir seri plak üretilir ve bunların sırayla kullanılması ile dişlerin kademeli olarak hareketleri gerçekleştirilir. Plakların günlük kullanım süreleri 20-22 saattir. Diş hareketlerinin gerçekleştirilebilmesi plakların düzenli kullanılabilmesine bağlıdır.

Şeffaf plaklar nerdeyse görünmez, ince ve hassas plaklardır. Rahatlıkla takılıp çıkarılabilirler. Yemek yeme esnasında çıkarıldıklarından yeme içme sırasında herhangi bir kısıtlamaları yoktur. Dişler her zamanki gibi rahatlıkla fırçalanabilirler.