Çocuk Ortodontisi

Siz çocuğunuzun dişlerinde herhangi bir problem görmüyor olabilir ya da büyüdükçe sorunların kendiliğinden çözüleceğine inanıyor olabilirsiniz. Ancak durum sizin düşündüğünüzden çok farklı olabilmektedir. Çocuğunuz sizin farkında olmadığınız ancak bir ortodonti uzmanının anlayabileceği problemlere sahip olabilir. Ayrıca çocuğunuzda farkettiğiniz bir sorun maalesef çoğunlukla büyümeye bağlı düzelmez, hatta daha da kötüye gidebilir. Bu sebeple çocukların 7 yaşından itibaren her yıl ortodontik muayenesi mutlaka yapılmalıdır.

Ağızdan nefes alıp verme, parmak-dudak emme, bebeklik yutkunmasının devamı gibi olumsuz davranışlar mutlaka ortodonti uzmanının da görmesini gerektiren durumlardandır. Çürük nedeniyle süt dişlerinin erken kaybedilmesi, yeni çıkan daimi ön grup dişlerde görülen çapraşıklıklar, üst ön dişlerin fırlak görünümü, alt dişlerin üst dişlerin önünde konumlanması, asimetrik diş kapanışı gibi durumlarda da ortodontik muayeneyi ertelememek önemlidir.

Erken yaşlarda yapılan ortodontik tedaviler birçok avantaja sahiptir. Öncelikle yapılan müdahaleler ile daimi dişlerin sağlıklı ve düzgün çıkması sağlanabilir. Ortodontik olarak oluşabilecek birçok problemin önüne geçilebilir. Çenelerin kafa kaidesine göre doğru konumlarda büyüme gelişimi sağlanabilir. Sürekli kontrol altında olmak dişlerin öneminin ön planda tutulmasını sağlar ve böylece ağız bakımı iyileştirilip çürük oluşumunun önüne geçilebilir. Ortodontik tedaviler ile fiziksel görünüm iyileşeceği için çocukların özgüveninde artış meydana gelir. Ayrıca çoğunlukla ortodontik tedaviler ile çocuk diş hekimine ve uygulamalarına alışır ve dental fobi oluşumu gözlenmez.

Çocuklarda ortodontik problemlerin erken teşhisi önemlidir. Örneğin; alt çenenin darlığı durumunda alt çene genişletmenin çoğunlukla en geç 10 yaşına kadar yapılması gerekir. Çünkü alt köpek dişleri çıktıktan sonra alt çenenin genişletilebilmesi ancak cerrahi yöntemlerle mümkün olabilmektedir. Bir başka örnek; üst çenenin geride konumlandığı durumlardır. Belli bir yaşın üzerine çıkıldığında uygulanan tedavi mekaniklerinin etkisi sınırlanmakta ya da herhangi bir katkı sağlanamamaktadır.

İskeletsel problemlerin tedavisi erken yaşlarda mümkün olabilirken, dişsel problemlerin tedavisi için daimi tüm dişlerin sürdüğü 11-13 yaş civarı beklemek gerekebilir. Bu soruların cevabını alabilmek için ortodonti uzmanınıza muayene olmanızda fayda vardır.

Hareketli Apareyler

Hareketli apareyler, çocukluk döneminde diş ve çene gelişimini yönlendirmek için kullanılan takılıp çıkarılabilen apareylerdir. Çene darlıklarının giderilmesinde, alt ve/veya üst çeneyi genişletmek amacıyla, dişlere yer açmak için, alışkanlık kırıcı olarak, çene gelişimlerini yönlendirmek amacıyla kullanılırlar.

Hareketli apareylerin takılıp çıkarılabilmesi ağız hijyeni açısından avantajlı bir durumdur. Çocuk ağız bakımını apareyini çıkarıp her zamanki gibi yapabilmektedir. Fakat hareketli apareylerin dezavantajı da takılıp çıkarılabilir olmalarıyla ilgilidir. Çünkü çocuk apareyini takmak istemiyorsa tedavi ile ilgili bir başarıya ulaşılamaz.

Hareketli ortodontik apareylere toplumda sık sık damaklık da denilmektedir. Bunun bir sebebi de hareketli apareylerin çoğunun üst çeneye uygulanmasıdır. Çünkü en sık rastladığımız problemler genellikle üst çeneyle ilgilidir. Özellikle üst çene darlığıyla çok sık karşılaşmaktayız. Bu problemin çözümü ise 8-12 yaşları arası çok basittir. Ortasında vida bulunan kullanılması epey kolay hareketli apareylerle 6-8 ay gibi kısa bir sürede güzel sonuçlar elde edebilmekteyiz.

Hareketli Apareyler Hangi Problemlerde Kullanılır?

Hareketli apareyler çok çeşitli problemlerin çözümü için kullanılabilmektedir. Parmak emme gibi alışkanlıkların tedavisinde, alt ve/veya üst çenenin genişletilebilmesi için, ileri ya da geride konumlanmış çene bozukluklarının giderilmesinde, fırlak dişlerin travma görmesini engellemede, erken kaybedilen süt dişleri sebebiyle kaybolan yeri geri kazanmada kullanılmaktadırlar.

Hareketli Apareylerin Çeşitleri

Çene genişletme apareyleri: Üst veya alt çene için ayrı ayrı olabildiği gibi aynı anda da kullanılabilmektedirler. Alt çene için uygulanan genişletme apareyi tedavilerinin, alt kalıcı köpek dişlerinin ağız içine sürmeden başlanması gerekmektedir. Aksi takdirde alt çene bir miktar genişlese bile, elde edilen sonucun kalıcı olması beklenemez. Özellikle alt çenede genişletme zamanı çok kısadır ve 6 aylık rutin ortodonti muayenelerinde darlık fark edilip hemen müdahale edilmelidir. Bu dönem kaçırılır ve darlık miktarı şiddetli ise, problemin çözümü için 18 yaşından sonra cerrahi müdahale gerekebilmektedir.

Monoblock/Twinblock apareyi: Alt çene gelişiminin geride olduğu durumlarda ya da alt çene asimetrilerinin düzeltilmesinde bu apareylerden faydalanılabilmektedir. Monoblock tek parça halinde, twinblock ise alt ve üst olmak üzere iki parça halindedir. Her iki apareyde alt çeneyi önde konumlandırarak büyüme gelişimin yönlendirilmesi amacıyla kullanılmaktadır.

Hawley apareyi: Parmak emme alışkanlığının engellenmesi, yanlış yutkunmanın düzeltilmesi, tek diş hareketi sağlamak amacıyla hawley plaklar çocuk hastalarda sıklıkla kullanılmaktadır. Genellikle karışık dişlenme dönemi apareyleridirler.

Şeffaf plaklar: Şeffaf plaklar da hareketli apareyler grubuna dahil edilebilir. Şeffaf plak tedavileri erişkinlerde olduğu gibi çocuk hastalarda da kullanılabilmektedir. Tedavinin başlaması için tüm kalıcı dişlerin sürmesi şart değildir. Karışık dişlenme döneminde dahi tedaviye başlanabilme imkanı sunarlar.

Essix plaklar: Ortodontik tedavi bitirildikten sonra elde edilen sonucun korunması için kullanılan bir şeffaf plak çeşididir. Fakat essix plaklar, şeffaf plak tedavilerinde olduğu gibi dişlere hareket vermezler. Pasif plaklardır. Doktorun önerilerine uygun şekilde kullanılmaları tedavinin kalıcılığı açısından büyük önem taşır.

Hareketli Apareyler Nasıl Uygulanır?

Hareketli aparey yapımına karar verildikten sonra, hastadan ölçü alınır. Ölçü işlemi için dijital ya da geleneksel yöntemler kullanılabilir. Aparey planlanan şekilde laboratuvar ortamında hazırlandıktan sonra, ağız içinde uyumlanır. Hastaya apareyini nasıl kullanacağı, günlük kullanım süresi, aparey temizliği ve dikkat etmesi gerekenler konusunda bilgiler verilir ve hastaya kontrol randevusu ayarlanır.

Hareketli Apareylerin Kullanım Süresi

Hareketli apareylerin kullanım süresi problemin tipine ve şiddetine, yapılan aparey çeşidine, doktorun görüşlerine, çocuğun aparey kooperasyonuna göre değişkenlik göstermekle birlikte, çene genişletme apareyleri genellikle 6-8 ay, monoblock veya twinblock gibi apareyler 8-12 ay, alışkanlık kırıcı apareyler yaklaşık 6 ay kullanılmaktadır. Essix plaklar çoğunlukla 12-18 ay arası kullanılmaktadır. Şeffaf plak tedavileri ise çok daha uzun süreler alabilir.